Paleontolodzy odkryli pierwszy w historii skamieniały ul pszczół zbudowany wewnątrz kości zwierzęcych, datowany na około 20 000 lat temu. Stwierdzono to w niedawnym badaniu opublikowanym w czasopiśmie Royal Society Open Science. Odkrycie pokazuje, że niektóre gatunki pszczół wykazywały się znacznie większymi zdolnościami przystosowawczymi i zaradnością, niż wcześniej sądzono. To odkrycie pokazuje, jak mało wciąż wiemy o zachowaniu pszczół, nawet w czasach nowożytnych.
Nieoczekiwane miejsce na ul
Większość pszczół to stworzenia samotne, a nie owady kolonialne, jak wielu ludzi sobie wyobraża. Szukają małych zagłębień na gniazda, składają jaja i zostawiają pyłek dla larw. Chociaż zwykle korzystają z drewna, podziemnych nor, a nawet muszli ślimaków, używanie kości jako ula jest niespotykane. Skamieniałe ule odnaleziono w wapiennych jaskiniach na Dominikanie – regionie bogatym w pozostałości prehistoryczne, które zachowały się dzięki wyjątkowym warunkom geologicznym.
Jaskinie te służą jako naturalne kapsuły czasu, w których sowy polują i wypluwają niestrawione kości, tworząc przez tysiące lat warstwowe złoża skamieniałości. Głębokość jaskiń i ich ciemni mieszkańcy – w tym ptaszniki – utrudniają eksplorację, ale paleontolodzy pieczołowicie prowadzą je od lat.
Jak dokonano odkrycia
Naukowcy natknęli się na ule podczas badania skamieniałości z granulek sowiego łajna. Zespół zauważył niezwykły, gładki osad gromadzący się wewnątrz zębodołów kości szczęk ssaków. To nie był brud, ale przemyślana konstrukcja.
Tomografia komputerowa potwierdziła, że struktury te przypominają skamieniałe kokony os zawierające śladowe ilości pyłku – pożywienia pozostawionego dla larw pszczół. Charakterystyczny jest brak zachowanych ciał pszczół; Wilgotne warunki w jaskiniach nie sprzyjają zachowaniu egzoszkieletów. Jednakże obecność pyłku sugeruje, że pszczoły mogą należeć do gatunku, który istnieje do dziś, biorąc pod uwagę ograniczoną wiedzę na temat pszczół karaibskich.
Znaczenie i konsekwencje
To pierwszy udokumentowany przypadek zasiedlenia pszczół w kościach, zarówno kopalnych, jak i współczesnych. Wyjątkowy wapienny teren Dominikany z ubogą glebą mógł zmusić pszczoły do korzystania z dostępnych jam, w tym wyrzuconych kości z polowań na sowy. Odkrycie to pokazuje, jak adaptacyjne potrafią być owady w obliczu ograniczeń środowiskowych.
„To odkrycie pokazuje, jak dziwne potrafią być pszczoły – potrafią zaskoczyć” – mówi badacz Lázaro Viñola López. „Ale pokazuje również, że podczas badania skamieniałości należy zachować szczególną ostrożność”.
Odkrycie przypomina, że nawet pozornie dobrze zbadane ekosystemy kryją w sobie niespodzianki. Zachowanie tych pszczół sugeruje szerszy zakres strategii gniazdowania niż wcześniej udokumentowano, a dalsze badania mogą ujawnić podobne adaptacje w innych regionach.
